Borsa işlemleri, Türkiye’de çeşitli vergilere tabidir. Bu vergiler, KDV, stopaj vergisi ve gelir vergisidir.
KDV
Borsa işlemlerinde KDV, sadece aracı kurumlar tarafından tahsil edilir. Araç kurumları, yaptıkları alım satım işlemlerinden elde ettikleri gelir üzerinden %18 KDV öderler. Bu KDV, işlem tutarına dahil edilir ve yatırımcı tarafından ödenir.
Stopaj Vergisi
Borsa işlemlerinde stopaj vergisi, hisse senedi, tahvil, bono, VİOP sözleşmesi gibi menkul kıymetlerin alım satımında uygulanır. Stopaj vergisi, menkul kıymetin satışından elde edilen kazanç üzerinden alınır. Stopaj oranı, menkul kıymetin türüne göre değişir.
Hisse senedi satışlarında stopaj oranı, alım tarihinden itibaren elde edilen kazancın %10’udur. Tahvil, bono ve VİOP sözleşmesi satışlarında stopaj oranı, alım tarihinden itibaren elde edilen kazancın %15’idir.
Stopaj vergisi, aracı kurumlar tarafından tahsil edilir ve Hazine’ye aktarılır. Yatırımcı, stopaj vergisini aracı kuruma ödeyerek, vergisini beyan etme ve ödeme yükümlülüğünden kurtulur.
Gelir Vergisi
Borsa işlemlerinden elde edilen kazançlar, Gelir Vergisi Kanunu’na göre gelir vergisine tabidir. Gelir vergisi, elde edilen kazancın brüt tutarından beyan edilen giderler düşülerek bulunan net tutar üzerinden hesaplanır.
Borsa işlemlerinden elde edilen kazançlar, ticari kazanç olarak değerlendirilir. Ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen ticari faaliyetlerin sonucu olan kazançtır.
Borsa işlemlerinden elde edilen kazançların gelir vergisine tabi olması için, bu kazançların ticari faaliyet kapsamında elde edilmesi gerekir. Ticari faaliyet kapsamında elde edilen kazançlar, aşağıdaki gibi tanımlanır:
- Mal alım satımı, imalat, alım ve satım komisyonculuğu, taşımacılık, depolama, sigortacılık, bankacılık, kiralama, komisyonculuk, danışmanlık, mühendislik, mimarlık, hukuk, muhasebe, bilişim, araştırma ve geliştirme, reklamcılık, yayıncılık, eğlence, otelcilik, restorancılık, ulaşım, enerji, telekomünikasyon, inşaat, madencilik, tarım, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık gibi işlerden elde edilen kazançlar.
Borsa işlemlerinden elde edilen kazançlar, ticari faaliyet kapsamında elde edilmiyorsa, bu kazançlar, menkul sermaye iradı olarak değerlendirilir. Menkul sermaye iradı, borsada işlem gören menkul kıymetlerden elde edilen kazançtır.
Menkul sermaye iradı, gelir vergisinden istisnadır. Ancak, menkul sermaye iradının istisnadan yararlanabilmesi için, elde edilen kazancın brüt tutarının 2023 yılı için 40.000 TL’yi aşmaması gerekir.
Dikkat Çekici Unsurlar
Borsa işlemlerinde vergilendirme, yatırımcılar için önemli bir konudur. Yatırımcılar, borsa işlemlerinden elde ettikleri kazançların vergilendirilme şeklini bilmek zorundadır.
Borsa işlemlerinde vergilendirme ile ilgili dikkat çekici unsurlar şunlardır:
- Borsa işlemlerinde KDV, sadece aracı kurumlar tarafından tahsil edilir.
- Borsa işlemlerinde stopaj vergisi, menkul kıymetin türüne göre değişir.
- Borsa işlemlerinden elde edilen kazançlar, ticari kazanç olarak değerlendirilebilir.
- Ticari kazanç kapsamında elde edilen borsa kazançları, gelir vergisine tabidir.
- Menkul sermaye iradı, gelir vergisinden istisnadır.
Yatırımcılar, borsa işlemlerinde vergilendirme ile ilgili güncel bilgileri, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinden takip edebilirler.