“Felsefenin çocukluk döneminde, salt düşünce yoluyla, bilinebilecek her şeyi bulabilmenin mümkün olduğuna inanılmıştı. Boş bir hayaldi bu..”
Albert Einstein Kimdir |
Hayatı
Alman asıllı Amerikan fizik bilgini. Münih’te Katolik ilkokulunun tek musevi öğrencisi olarak öğrenime başladı. Luitpold Lisesi’ni bitirdi. İtalya’ya geçti. 17 yaşından 21 yaşına dek Zürih Politeknik Okuluna girmeye çalıştı. Giriş sınavlarında başarılı olamadı. Aarau Kanton Lisesinde olgunluk sınavları için yeniden eğitim gördü. Böylece sınavsız olarak Yüksek Politeknik Okula girip bitirdi.
Bilimsel kişiliğini okul dışında özel çabalarıyla oluşturdu. 16 yaşında giremediği okula 30 yaşında “Profesör” oldu. 15 yıl Zürich Üniversitesi Teorik Fizik Profesörlüğünde kaldı. 1914’te Berlin Kaiser-Wilhelm Enstitüsü (şimdiki Göttingen’deki Max Enstitüsü) fizik bölümü başkanı, Prusya Bilim Akademisi ve Devlet Fizik Teknik Kurumu yönetim kurulu üyesi oldu.
Berlin Kaiser-Wilhelm Enstitüsü |
Nazilerle sosyalistler içinde savaştı. 1933’te ABD’ye göç etti. Yaşamının sonuna dek Princeton Üniversitesi Araştırma Enstitüsünü yönetti. 1905’te özel İlişkinlik Kuramını açıkladı. İlgi ve eleştirilerden sonra unutuldu. Ancak bu kuramın genişletilmiş, düzeltilmiş biçimi olan Genel İlişkinlik kuramını 1916’da açıklayınca, bugüne dek süren ilginin odağı oldu.
Max Planck 1858-1947 |
Max Planck’ın kuantum varsayımını geliştirerek çağdaş “Atom-Çekirdek Fiziği”nin kurulmasında en önemli etkide bulundu. “Brown Hareketi”nin çözümünden yararlanarak “Kinetik Isı Kuramı”nın doğruluğunu göstermesi en önemli başarılarındandır. 1921’de kuantum ve foto-elektrik olayı konularındaki çalışmalarından dolayı Nobel Ödülü’nü aldı. Dünya çağındaki faşist tehlikeye karşı 1942’de ABD Başkanı Franklin D. Roosvelt’e “Bir uranyum fisyonu, zincirleme reaksiyonunu gerçekleştirmedeki öncülük ya düşmana bırakılmamalı ya da tümden yok olmak göze alınmalı.” Biçiminde özetlenecek bir mektup yazdı. Bu mektubun etkisiyle Amerikan Hükümeti Atom Bombası yapım denemelerine başlanmasına izin verdi.
Atom Bombası Görseli |
Einstein bombanın yapımına katılmamakla birlikte (mühendislik hesaplarını Robert Oppenheimer, termodinamik hesaplarını Enrico Fermi yapmış bir teknik grupla bombayı gerçekleştirmişlerdi) Hiroşima ve Nagazaki bombalanmasından sonra, Nükleer denemelerin durdurulmasına büyük çaba harcadı. Yaşamının sonuna dek suçluluk duygusundan kurtulamadı.
Lenin’in “Doğa bilimlerinin en büyük devrimcilerinden biri” dediği Einstein’ın adı ölümünden sonra bulunan 99 numaralı elemente verildi: Einsteinium (Simgesi: E).
Görelilik Kuramı |
Özel İlişkinlik Kuramı
İki temel aksiyoma dayanır: Tüm doğa yasaları tüm eş-gözlemciler için aynıdır. Işığın boşluktaki hızı değişmez, ışk kaynağının ya da gözlemcinin hareketine bağlı değildir. Bu kuram eski mekanik yasalarını değiştirir: – Kütle sabit değildir, hızına bağlı bir fonksiyondur. – Kütle enerjidir ve enerjinin kütlesi vardır. Ünlü E = mc2 formülü bu son sonuçtur.
Genel İlişkinlik Kuramı
Genel çekim problemini ele alır çekim alanı için yeni yasaları düzenler. Uzay-Zaman boyutunu koordinat sistemine 4. Boyut olarak ekler. Maddeyi raslantılar-duyumlar alanından tartışılabilir yasalar alanına sokarak inceler. Einstein yasaları teke indirmek için çalıştığı “Birleşik Alan Kuramı”nı bitirememiştir.
Albert Einstein Sözü |
Önemli yapıtları
- Theorie der Brownschen Bewgung (Brown Hareketleri Kuramı)
- Über die spezielle und allgemeine Relativitatstheorie (Özel ve Genel İlişkinlik Kuramı Üzerine)
- Geometrie und Erfahrung (Geometri ve Deney)
- The World as I see it (Gördüğümce Dünya)
- Leopold İnfeld’le The Evolution of Physics, from Early Concepts to Relativity and Quanta (Fiziğin ve Evrimi: İlk Kavramlardan İlişkinliğe ve Kuantumlara Değin)
- The Problem of Motion (Hareket Problemi)